Sezon başında kaleme aldığımız yazıda Süper Lig’in toplam kadro değeri üzerinden Avrupa’da 1 milyar euro ligine katıldığını paylaşmıştık. Transfer sezonu başlarken ligimizin değeri yine aynı kaynaklara göre 1.0.1 milyar euro ile duruyor. En azından yarım sezonluk bu sürede mevcut kadrolarımızın değerinin erimediğini görmek sevindirici.

Peki Süper Lig bu tabloda nereye kadar gidebilir? Öncelikle değer olarak Bize yakın liglere ve bazı parametrelerine göz atalım:

Lig Adı	Ülke	Takımlar	Oyuncu Sayısı	Ortalama Yaş	Yabancı Yüzdesi	Değer (€)
Premier League	İngiltere	20	535	26.9	67.7 %	10.19 milyar €
LaLiga	İspanya	20	499	27.7	42.9 %	4.85 milyar €
Serie A	İtalya	20	579	26.3	61.7 %	4.60 milyar €
Bundesliga	Almanya	18	520	25.9	53.7 %	4.25 milyar €
Ligue 1	Fransa	20	545	25.8	53.6 %	3.38 milyar €
Liga Portugal	Portekiz	18	519	25.8	60.1 %	1.27 milyar €
Eredivisie	Hollanda	18	485	24.8	46.6 %	1.03 milyar €
Süper Lig	Türkiye	19	534	27.1	50.6 %	1.01 milyar €
Jupiler Pro League	Belçika	18	501	24.9	59.1 %	880.10 mil. €

Tabloda görüldüğü üzere Süper Lig Avrupa’da halen en değerli 8. lig konumunda. Halen Portekiz, Hollanda ve Belçika ligleri ile rekabet içindeyiz.

Önce Portekiz Ligi’ni Değerler Üzerinden Gruplayalım

Bu tabloya göre önümüzdeki Portekiz Ligi’ni yine oyuncu kadrosu üzerinden inceleyelim. Portekiz Ligi kulüp rekabeti açısından Türkiye Ligi’ni andırıyor. Bizde dört büyüklerin egemen olduğu lig yapısı varken Portekiz’de ise Benfica, Porto, Sporting Lizbon üçlüsünün arasına Braga gibi kulüpler dahil olabiliyor.

Kulüp Adı	Kadro	Yaş Ort.	Yabancı	Ortalama Değer (€)	Toplam Değer (€)
SL Benfica	30	25.5	19	11.72 mil.	351.70 mil.
FC Porto	28	26.5	16	9.46 mil.	264.80 mil.
Sporting CP	32	24.2	17	7.55 mil.	241.70 mil.
SC Braga	29	24.8	16	4.30 mil.	124.60 mil.
FC Famalicão	28	24.2	16	1.35 mil.	37.70 mil.
Vitória Guimarães SC	27	24.1	12	1.37 mil.	37.05 mil.
CD Santa Clara	34	24.9	22	763 Bin	25.95 mil.
Gil Vicente FC	25	26.0	18	996 Bin	24.90 mil.
GD Estoril Praia	29	24.2	14	810 Bin	23.50 mil.
Boavista Porto FC	30	24.8	16	672 Bin	20.15 mil.
CS Marítimo	30	26.1	19	552 Bin	16.55 mil.
FC Paços de Ferreira	32	25.4	17	512 Bin	16.38 mil.
Casa Pia AC	30	26.9	22	532 Bin	15.95 mil.
Portimonense SC	28	24.3	19	552 Bin	15.45 mil.
FC Vizela	27	24.6	19	507 Bin	13.70 mil.
Rio Ave FC	27	26.1	14	501 Bin	13.53 mil.
FC Arouca	26	25.7	20	515 Bin	13.40 mil.

Ligin lokomotifleri Benfica, Sporting ve Porto. Bu üç kulübün değeri de bunu destekler nitelikte. Benfica bu sezon 350 milyon euro ile diğer rakiplerinin önünde. Porto 264.8 milyon euro değere sahipken Sportling Lizbon ise 241.7 milyon euro değere sahip. Halen ligde ikinci sırada yer alan Braga’nın ise 124.6 milyon euro değere sahip olduğunu görüyoruz.

Portekiz’in 100 milyon kulübündeki takımları bu dört takım sadece. Bu gruptan sonra çok büyük bir dengesizlik söz konusu. Bu dörtlüyü takip eden iki kulübün (Famalico ve Vitoria Guimaraes) değeri 37 milyon euro civarında ki bu rakam bir üstteki Braga’nın dörtte birine yakın.

Bu iki başaltı takımdan sonra da dengesizlik devam ediyor. Bir sonraki grupta kulüp değerleri bir anda 25 milyona düşüyor. Neredeyse başaltı takımların yarısı kadar. Burada da üç farklı kulüp bulunuyor.

Son grupta ise 20 milyonla 12 milyon arasındaki takımların olduğu grup bulunuyor. Burada tam dokuz farklı kulüp bulunuyor.

Portekiz Ligindeki grupları özetlersek;

Grup Adı	Takım Sayısı	Takımlar	Ortalama Değer (in €)	En Yüksek Değer (in €)	En Düşük Değer (in €)
Şampiyonluk	4	SL Benfica, FC Porto, Sporting CP, SC Braga	245.98 mil.	351.70 mil.	124.6 mil.
Baş Altı	2	FC Famalicão, Vitória Guimarães SC	37.3 mil.	37.7 mil.	37 mil.
Orta	3	CD Santa Clara, Gil Vicente FC, GD Estoril Praia	24.9 mil.	25.95 mil.	23.5 mil.
Alt	9	Boavista Porto FC, CS Marítimo, FC Paços de Ferreira, Casa Pia AC, Portimonense SC, FC Vizela, Rio Ave FC, FC Arouca, GD Chaves	15.33 mil.	20.15 mil.	11.43 mil.

Portekiz Ligi’nin Türkiye ile Karşılaştırılması

Öncelikle yukarıdaki tablo gibi Süper Ligi’de hızlıca bir değerlendirelim.

Kulüp Adı	Oyuncu Sy.	Yaş Ortalaması	Yabancı Sy	Ort. Oyuncu (€)	Toplam Değer (€)
Fenerbahçe	30	26.4	16	5.98 mil.	179.25 mil.
Trabzonspor	31	25.6	16	4.64 mil.	143.70 mil.
Galatasaray	29	25.8	16	4.86 mil.	141.03 mil.
Beşiktaş JK	27	27.2	13	4.06 mil.	109.68 mil.
İstanbul Başakşehir FK	29	26.7	16	2.12 mil.	61.35 mil.
Konyaspor	27	26.9	13	1.53 mil.	41.33 mil.
Adana Demirspor	31	27.2	17	1.23 mil.	37.98 mil.
Antalyaspor	30	28.2	17	1.25 mil.	37.40 mil.
Alanyaspor	27	25.1	12	1.32 mil.	35.73 mil.
Sivasspor	28	29.0	16	1.07 mil.	29.83 mil.
Kasımpaşa	29	27.1	14	930 Bin	26.98 mil.
Kayserispor	29	25.8	14	925 Bin	26.83 mil.
Gaziantep FK	27	26.0	15	993 Bin	26.80 mil.
Hatayspor	30	27.1	13	845 Bin	25.35 mil.
MKE Ankaragücü	23	26.3	11	1.06 mil.	24.38 mil.
Fatih Karagümrük	27	26.1	14	888 Bin	23.98 mil.
Giresunspor	26	25.2	10	668 Bin	17.38 mil.
Ümraniyespor	27	28.1	13	432 Bin	11.68 mil.
İstanbulspor	27	24.6	14	423 Bin	11.43 mil.

Süper Lig’de de dört büyükler 100 milyon euro üzerine değerle yer alıyorlar. Beşiktaş 110 milyon değerle en ekonomik takım iken Başakşehir Beşiktaş’ın neredeyse yarı değeri ile 60 milyon euro bir alt gruptan ayrılıyor.

Bir sonraki grupta Konyaspor, Adana Demirspor, Antalyaspor ve Alanyaspor bulunuyor. Başaltı grubu diyeceğimiz bu grupta değerler 41 milyon ile 35 milyon euro arasında değişiyor.

Bir sonraki grup ise 30 milyon euro altında olan kulüpler. 30 milyona çok yakın olan Sivasspor ile Fatih Karagümrük arasında sadece 6 milyon euroluk fark var. Bu grupta toplam 7 kulüp bulunuyor.

Son olarak 20 milyon euro altı kulüplerin olduğu üçlü grup var. Burada 17 milyon euro ile Giresunspor’un yanında iki İstanbul temsilcisi Ümraniyespor ve İstanbulspor’u 11 milyon euro ile görüyoruz.

İki ligi gruplar seviyesinde değerlendirdiğimizde ilginç sonuçlar görüyoruz. Öncelikle en üst gruptaki farklı dikkat çekiyor. İki ligin arasındaki değer farkını ortaya çıkaran en büyük etken grup.

Grup Adı	Takım Sayısı	Takımlar	Ortalama Değer (in €)	En Yüksek Değer (in €)	En Düşük Değer (in €)
Şampiyonluk	4+1	Fenerbahçe, Trabzonspor, Galatasaray, Beşiktaş JK, İstanbul Başakşehir FK	127.19 mil.	179.25 mil.	100.89 mil. + 61.35 mil.
Baş Altı	4	Konyaspor, Adana Demirspor, Antalyaspor, Alanyaspor	38,76 mil.	41.33 mil.	35 mil
Orta	7	Sivasspor, Kasımpaşa, Kayserispor, Gaziantep FK, Hatayspor, MKE Ankaragücü, Fatih Karagümrük	27.66 mil.	37.98 mil.	25.1 mil.
Alt	3	İstanbulspor, Giresunspor, Ümraniyespor	12.98 mil.	18 mil.	11.43 mil.

Her iki ligi de benzer gruplarda değerlendirdiğimiz göre bir de bu grupları yan yana bir tabloda karşılaştıralım.

Grup Adı	Takım Sayısı (Portekiz)	Takım Sayısı (Türkiye)	Ortalama Değer (Portekiz)	Ortalama Değer (Türkiye)	Toplam Değer (Portekiz)	Toplam Değer (Türkiye)
Şampiyonluk	4	4+1	245.98 mil. €	127.19 mil. €	983.92 mil. €	508.76 mil. €
Baş Altı	2	4	37.3 mil. €	38.76 mil. €	74.6 mil. €	155.04 mil. €
Orta	3	7	24.9 mil. €	27.66 mil. €	74.7 mil. €	194.62 mil. €
Alt	9	3	15.33 mil. €	12.98 mil. €	137.97 mil. €	38.94 mil. €

Aslında bu tablo her iki ligin neleri iyi yapıp nerelerde takıldığını çok güzel özetliyor. Görüldüğü üzere Portekiz Ligi, şampiyonluk grubunda Türkiye’yi ikiye katlamış durumda.

Süper Lig’in hem Baş Altı hem de Orta grupta Portekiz’e hem ortalama değer açısından hem de takım sayısı açısından bir üstünlüğü bulunuyor. Buna karşın Portekiz’deki takımların yarısı en alt grupta ve bu takımların ortalam değeri de bizim alt gruptaki takımlarımızdan çok az miktarda fazla. Bu da biraz takım sayısının fazla olmasından geliyor. Aslında bu grupta kafa kafa olduğumuzu söyleyebiliriz.

Son yıllarda Anadolu kulüplerinin yükselişinin aslında sadece Türkiye’de değil Avrupa’da karşılığının olduğunu da görüyoruz. Orta grupta yer alan Sivasspor’un iki yıldır Avrupa kupalarındaki performansını da hatırlarsak bu tezimiz daha da güçleniyor.

Şampiyonluk grubundaki takımlara baktığımızda Portekiz takımlarının Avrupa’da elde ettiği başarılar daha önde. Dolayısıyla daha güçlü Avrupa’da rekabetçi takımlar kurabiliyorlar. Avrupa’da bu yıl an itibariyle 5 büyük ligden sonra en iyi performansı Türkiye sergiledi. Başta bahsettiğimiz Belçika, Hollanda ve Portekiz’in hemen önündeyiz. Ki bu gruptan sonra gelenler de çok geride olan ülkeler.

Bu grupları karşılaştırdığımızda ise Portekiz iki takımla Şampiyonlar Ligi’nde devam ederken 1 takımla da UEFA Avrupa Ligi’nde yer alıyor. Konferans Ligi’nde de 1 takımla toplam 4 takım ile yollarına devam ediyorlar. Biz ise sadece Fenerbahçe ile Avrupa Ligi’nde devam ederken diğer üç kulübümüz ise Konferans Ligi’nde yola devam ediyorlar.

Aslında UEFA Puan sistemine göre bu turnuvalar arasında büyük farklar yok o yüzden bizim takımların daha alt gruplarda mücadele etmesi puan toplamak için dezavantaj değil.

Ancak üst gruptaki takımların değerlerindeki zayıflık ile mücadele ettikleri turnuvalar arasında da bir bağlantı var. Özetle Şampiyonlar Ligi’nde mücadeleci olabilecek seviyede takımlarımız yok. Bir bakıma bu yumurta tavuk ilişkisi gibi. Takımlar iyi olsa Şampiyonlar Ligi’nde de olacaklar. Daha iyi gelirlere daha iyi oyunculara sahip olacaklar.

Alt seviyelerde bir şekilde yaptığımız bu başarıyı, üst seviyeye de taşımak gerekiyor. Bu yazıdan sonra bu konuyu düşünmek, nerede hata yaptığımızı tartışmak lazım. Belli ki alttaki sistemi bozmadan üstte bir yapı kurarsak bir kademe yukarı çıkabileceğiz.

Süper Lig kulüpleri yıllar sonra Şampiyonlar Ligi’ne veda etmiş olsa da bu transfer sezonunda önceki yıllara göre farklı bir yarış yaşandı.

Yıllardır yabancı transferi sadece yabancılara odaklı olan kulüpler şimdilerde hedefini büyük kulüplerde tutunamamış orta yaşlı futbolculara doğru çevirdiler.

Durum böyle olunca Türkiye Süper Ligi, 2015’ten sonra ilk kez değerini milyar euro üzerine çıkardı. Üstelik bu değere katkı hemen tüm takımlardan geldi. 2019-20’de değeri 100 milyonu aşan tek takım varken bugün dört takım bu sınırı aştı. Yine aynı sezon kalburüstü Anadolu takımları için eşik 30 milyon iken şimdi bu sınır düşme potasına kaydı.

Süper Lig, 1.03 milyar euroluk değeri ile 1.1 milyarlık Portekiz ligi takip ediyor. 5 büyük ligin en değersizi Fransa’nın 3.4 milyarlık değeri çok uzak olsa da Portekiz ve Hollanda ligi ile en değerli 6. lig olma yarışı devam ediyor.

Fenerbahçe’nin Kadrosu 100 milyon Euro Değerlendi

Transfer sezonu henüz kapanmazken kulüpler birbirleriyle transfer mücadelesinin içine girdiler. Kadro değeri bakımından en güçlü olan kulüp Fenerbahçe, kadro değerini 175 milyon euro’ya yükseltti. Karşılaştırmak gerekirse 2019-2020 sezonundaki kadro değeri sadece 76 milyon euro idi.

Yine aynı sezon kadro değeri 100 milyonu aşan tek takım olan Galatasaray ise bu sezon 135 milyon euro’ya ulaştı. Ancak üç yeni transferi ile yaklaşık 25-30 milyon euroluk bir artış daha yaşanacağını bekliyoruz.

Beşiktaş da 100 milyon Sınırını Aştı

Beşiktaş ise bu sezon 103 milyon euroluk kadro ile büyükler arasında fiyat bakımından en mütevazi kadroya sahip. 2019-2020 sezonunda 63 milyon euroluk kadroya sahipti. Elbette oyuncu kadrosunun değeri herşey değil. Birincisi Beşiktaş sadece Türkiye’de oynacağı için daha kompakt bir kadroya sahip. Kadroyu incelediğimizde diğer kulüplerden daha avantajlı olduğu görülen bir kadroya sahip. 2019-2020 sezonu çok iyi bir örnek olarak duruyor. O sezon Beşiktaş’ın ve Trabzonspor’un önünde ligi bitiren Başakşehir sadece 53 milyonluk kadro ile ilk ve tek şampiyonluk başarısını elde etmişti. Beşiktaş da diğer büyüklere göre çok daha iyi performans göstermişti. Nitekim bu sezona da en iyi başlayan yine Beşiktaş oldu.

Son Şampiyon Trabzonspor Kadro Değerinde de Şampiyonluğa Oynuyor

Kadro değeri konusunda en büyük sıçramayı yapan kulüplerden bir diğeri ise Trabzonspor. Baz aldığımız 2019-2020 sezonunda 87 milyon euroluk kadroya sahip olan Trabzonspor da transfer rekabetinin tam göbeğinde oldu. Geçen yıl dar bir kadro ile şampiyon olan Trabzonspor bu sezon pek çok transfere imza attırdı ve 164 milyon euro ile en değerli ikinci kadroya sahip oldu.

Anadolu Kulüpleri de Gelişiyor

Öte yandan kadro değeri bakımından tek kıpırdanma büyüklerde olmadı. 54 milyon euroluk kadrosu ile 19-20 şampiyonu Başakşehir 55 milyonluk bir kadroya sahip.

19-20 sezonunda Başakşehir’den sonra kadro değerleri bir anda 30 milyona iniyordu. Bu sezon ise Konyaspor ve Adana Demirspor sırasıyla 47 ve 45 milyonluk kadrolara sahipler. Alanya ve Antalyaspor ise yine sırasıyla 37.5 ve 33 milyonluk kadrolar kurdular.

Geçen yılın kupa şampiyonu Sivasspor da 31 milyonla sınırı geçiyor. Ancak diğer kulüpler de 30 milyon sınırına oldukça yakınlar. Kayseri, Gaziantep, Kasımpaşa, Karagümrük, Ankaragücü ve Hatayspor 30 ile 26 milyon aralığında kadrolara sahipler.

19-20’de 100 milyonu geçen 1 takım, 30 milyonu geçen 5 takım daha varken bu sezon 4 adet 100 milyon üzeri, 6 takım da 30 milyon üzeri kadrolara sahipler. Buna ek 6 takımın daha bu sınırı geçmeye sadece 1 transfer uzakta olduğunu düşürsek sayı 16’ya kadar çıkıyor.

Eskinin Büyük Takım İdolleri Şimdi Anadolu Yıldızları Oldu

Görüldüğü üzere ligimizde önceki sezonlara göre daha kalifiye takımlar var. Bunu önceki sezonlarda büyüklerde mücadele edip şimdi Anadolu’da bulunan Onyekuru, Belhanda, Carole gibi isimlerden de görebiliyoruz.

Bu kadro zenginliği ligin ilk haftalarına da yansımış durumda. İlk haftalarda pek çok bol gollü karşılaşma izledik. Elbette bu hamleler ne kadar etkili olacak sezon içi göreceğiz ancak taraftara bir umut aşıladığı da gerçek.

Bildiğiniz üzere UEFA, Avrupa Kupaları’ndaki düzenden rahatsız olarak özellikle alt sıralardaki ülkeleri daha da ilgilendiren, daha fazla katılımcıya yönelik bir turnuva düzeni arayışındaydı. Bu yaklaşıma göre de Avrupa Ligi’nin cazibesinin artması için eskisi gibi üç kupalı düzene geri dönüldü.

Geçen yıllarda Avrupa Ligi’nin çok rekabetçi olmamasından dolayı bir takım eleştiriler vardı. Avrupa Ligi önce 56 takımlı 12 gruplu bir turnuva idi. Durum böyle olunca çok iyi takımlarla çok zayıf takımlar aynı turnuvada eşleştiler. Örneğin son sezon İrlanda’nın Dundalk takımı, Bulgar Ludogorets ve Belçika’nın Gent takımları bulundukları grupları puansız bitirmişlerdi. Gruplarını birkaç puanla bitiren takım sayısı da bir hayli fazlaydı. Yani turnuvada bir rekabet problemi vardı bu da kupaya olan ilgiyi aşağı çekmişti.

Yeni Avrupa Ligi

UEFA bu duruma çözüm olarak Avrupa Ligi’ni 48 takımlı 12 gruplu yapıdan çıkarıp 32 takımlı 8 gruplu sisteme döndü. Zayıf kalan 16 takımlık kontenjan devre dışı kalmış oldu. Yeni eleme sistemiyle oynanan karşılaşmalardan sonra gruplara kalan takımlar da belli oldu.

ENG: Leicester City, West Ham
ESP: Real Sociedad, Real Betis
ITA: Napoli, Lazio
GER: Eintracht Frankfurt, Bayer Leverkusen
FRA: Lyon, Marseille, Monaco**
POR: Braga
NED: PSV Eindhoven**
SCO: Celtic, Rangers
AUT: Rapid Wien, Sturm Graz
RUS: Lokomotiv Moskva, Spartak Moskva**
SRB: Crvena zvezda*
BEL: Antwerp, Genk*
TUR: Fenerbahçe, Galatasaray
GRE: Olympiacos*
DEN: Midtjylland, Brøndby
CZE: Sparta Praha**
CRO: Dinamo Zagreb**
BUL: Ludogorets**
HUN: Ferencváros**
POL: Legia Warszawa*

12 otomatik katılımcı
*10 UEFA Avrupa Ligi play-off galipleri
**10 UEFA Şampiyonlar Ligi play-off ve 3. ön elemelerinde elenen takım

Bu listeye göre sadece Fransa turnuvada 3 takımla temsil edilirken diğer beş büyük lig ise turnuvada ikişer takımla temsil edilecekler. Avrupa sıralamasınında ilk altıyı takip eden Portekiz ile Hollanda ilginç olarak tek takımla yollarına devam ediyorlar.

Bu durumu ilginç yapan diğer durum ise sıralamanın devamındaki üç ülke Avusturya, İskoçya, Rusya’nın ikişer takımla gruplarda yer alması.

UEFA sıralamasında 13. sıradaki Belçika, 17. Sıradaki Türkiye ve 23. Sıradaki Danimarka da UEFA Avrupa Ligi’nde iki temsilci ile yollarına devam ediyorlar.

Buna karşın 11. sıradaki Ukrayna, 14. Hırvatistan, 16. Kıbrıs Rum Kesimi gibi ülkeler Avrupa Ligi’nde yer almıyorlar. Avrupa Ligi’nde temsil edilecek ülkelerden UEFA Sıralaması’nda en kötü olanı ise son yıllarda büyük bir gerileme yaşayan Polonya.

Bu perspektiften baktığımızda UEFA Avrupa Ligi’nin dengeli ve Avrupa çapına yayılmış bir turnuva olduğunu görüyoruz. Yani turnuva adına yakışır bir duruma gelmiş durumda. Aslında geçen yaz tartışılan Avrupa Süper Ligi gibi Avrupa 2. Ligi’nin kurulmuş olduğunu da söyleyebiliriz.

Avrupa Konferans Ligi

UEFA, Avrupa Ligi’nden çıkardığı 16 takımın üstüne 16 takım daha ekledi ve Konferans Ligi’ni oluşturdu. Bu turnuvanın da gelmesiyle birlikte Avrupa Ligi’ndeki geniş katılımcılı turnuva yapısının Konferans Ligi’yle birlikte güçlendiğini de söyleyebiliriz.

Üç turnuvanın da grup aşamalarını düşünürsek, ilk 31 ülkenin tümü Avrupa Kupaları’nda yer almış oldu. Belki bu yeni eleme formatının bir hediyesi olarak 34. Moldova tarihinde ilk kez Şampiyonlar Ligi’ne yükseldi. Bir diğer deyişle ilk 35 ülkeden sadece üç ülke Avrupa Kupaları dışında kaldı.

Öte yandan 42. sıra ile 51. sıra arasındaki dört ülke de grup aşamalarına katılma hakkını elde etti.

Böylece 55 ülke ülkenin 19’u grup aşamalarını göremezken grup aşamalarında kalan 36 ülke en azından yıl sonuna kadar Avrupa mücadelelerine devam edecekler.